Załóżmy, podobnie jak starożytni, że miłość bierze się z serca – niewielki to mięsień, rozmiarowo podobny do pięści, mocny, pracowity, niestrudzony. Albo weźmy pod uwagę aspekt religijny, że wszystkie nasze uczucia mają swój początek w duszy – niematerialnym bycie, który jest tak naprawdę nami, centrum naszych sympatii i żalów. A może jednak uwierzmy nauce, że za wszystko odpowiada mózg i neurony, które pracują non stop w pocie czoła, tworząc coraz to i nowe wspomnienia dotyczące poszczególnych osób.
Powiedzmy sobie – ale tak tylko między sobą – że miłość to najwyższe uczucie; sympatia tak silna, że człowiek byłby gotowy za tą drugą osobę wskoczyć w ogień. Która jednak miłość jest najważniejsza? Bo przecież kiedy miałam lat siedem i tuliłam swojego ukochanego psa, to byłam przekonana, że nigdy już nie pokocham bardziej żadnego zwierzaka. Dla małej mnie zimny nos psa i jego miarowy oddech przy mojej jasnowłosej głowie były uosobieniem miłości największej.
A później trochę podrosłam, hormony zaczęły krążyć żwawiej w moich żyłach i nagle okazało się, że są i inne rodzaje miłości. Młodzieńczy wiek ma to do siebie, że każde zerwanie, każdą kłótnie traktuje się jak koniec świata. Pamiętam doskonale jak zachodziłam się płaczem nieziemskim po jednej z kłótni z ówczesnym chłopakiem. Jaka to była dla mnie katastrofa! Dzisiaj zbyłabym to śmiechem, prychnięciem, drwiną, bo chyba po prostu dorosłam i zrozumiałam, że tamte lata niewiele miały wspólnego z prawdziwym uczuciem.
Ostatnio pewna znana żona znanego piłkarza, za którą osobiście nie przepadam, powiedziała, że po ślubie mąż i żona stają się jednością i że wtedy zaczyna się prawdziwe uczucie. Że dopiero wtedy zrozumiała co to znaczy czuć ból, kiedy ta druga strona cierpi. A więc znowu – inna definicja miłości, inny jej stopień.
Koleżanki – i zresztą koledzy też – którzy mają dziecko uważają, że nic nie może równać się z miłością do dziecka. W sumie nic dziwnego, bo kto bez miłości wytrzymałby ciągłe noce bez snu? Mówią, trochę z dumą, trochę ze wstydem, że dopiero ta mała rozwrzeszczana istota nauczyła ich co to znaczy tak naprawdę mieć przy sobie cały świat, co to znaczy czuć się odpowiedzialnym za drugą osobę.
Są kobiety, które uważają, że trafiły na miłość swojego życia i cieszą się, jak ich mężczyzna co drugi dzień wraca po pijaku do domu, bo to oznacza, że wie, gdzie trafić. Dla nich to wystarczająca miłość, dla mnie byłoby to nie do pomyślenia. Mam też znajomą, której mąż przynosi codziennie kwiaty i komplementuje ją co trzy minuty – ona pławi się w szczęściu a mi byłoby mdło od tych słodkości i w tym nadskakiwaniu.
Są mężczyźni, którzy kochają wiele kobiet, każdą w inny dzień tygodnia. Są i tacy, którzy przytakują kolegom, że żenienie się to zło największe, ale po cichu marzą o tym drzewie, domu i synu. Jeden mój dawny znajomy opowiadał mi, że największym błędem jaki popełnił w życiu, to pozwolenie kobiecie, którą kochał, na odejście. Spotkał ją kilka lat później, z mężem, z dziećmi, taką jak dawniej a jednak kompletnie inną. I powiedział, że nigdy go tak w dołku nie ścisnęło jak wtedy, kiedy zobaczył jak wiele stracił. I tylko sosna do posadzenia mu została.
Są pary, dla których szczytem szczęścia jest spędzenie niedzieli w łóżku a są takie, które każdą wolną chwilę starają się jak zapełnić jak najmocniej; są takie, które zamiast dziecka decydują się na papugę albo kota, są też takie pary, które żyją ze sobą dlatego, że mają dzieci. Są miłości tradycyjne, na kocią łapę, biseksualne, przyjacielskie, matczyne, ojcowskie, są takie miłości, których się nie rozumie i takie, które wstrzymały dech całego świata.
Są i tacy ludzie, którzy skupiają się na miłości do samych siebie; poświęcają swoje życie sobie i ich też nie można w żaden sposób negować, bo parafrazując kogoś mądrego – jeżeli sam się nie kochasz, to czemu oczekujesz, że ktoś inny cię pokocha?
Która miłość jest właściwa? Jakie uczucie mieli na myśli ci wielcy filozofowie pisząc o jednej duszy w dwóch ciałach? Czy uczucie matki jest mocniejsze niż to, które łączy kobietę i mężczyznę? Albo dwie kobiety? Czy przyjaźń też ma w sobie pewien rodzaj miłości?
Nie znam odpowiedzi na żadne z tych pytań. Prawdopodobnie i wy ich nie znacie. Wiem tylko, że kiedy patrzę w ciemne, mroźne niebo, nieśmiało okraszone zmarzniętymi gwiazdami czuję, że ktoś to wszystko dobrze wymyślił.
